ภาคผนวก วิธีวิทยาการวิจัยเชิงมานุษยวิทยา>> หน้า 19

 

วิธีวิทยาการวิจัยเชิงมานุษยวิทยากับการศึกษาในสาขาครุศาสตร์

                ในตอนต้นของบทความนี้ได้กล่าวถึงปรัชญา คุณค่า เนื้อหาและวิธีวิทยาของการศึกษาสาขามานุษยวิทยามาพอสังเขป สาขาวิชานี้ได้รับความสนใจจากนักการศึกษาเสมอมา และได้มีความพยายามที่จะใช้วิธีวิทยาแนวนี้ไปวิเคราะห์ปรากฏการณ์ทางการศึกษาของสังคมต่าง ๆ โดย เฉพาะอย่างยิ่งเมื่อ รุธ เบเนดิคท์ และมาร์กาเรต มีด ได้เสนอผลงานในเรื่องกระบวนการขัดเกลาทางสังคมของชนเผ่าดั้งเดิมและยังผลให้ชนเหล่านั้นมีบุคลิกภาพที่มีเอกลักษณ์เฉพาะนั้น  นักการศึกษาต่างกระตือรือร้นที่จะนำวิธีการเชิงมานุษยวิทยามาใช้วิเคราะห์การศึกษา เช่น การศึกษาสังคมของชนกลุ่มน้อยที่จะต้องเรียนรู้ในระบบการศึกษาของรัฐบาลกลาง เพื่อจะดูว่าคนเหล่านั้นสามารถปรับตัวเข้ากับระบบการให้การศึกษาแบบใหม่ได้มากน้อยแค่ไหน และดูว่ามีความคล้ายคลึง หรือความแตกต่างในกระบวนการขัดเกลาทางสังคมตามประเพณีวัฒนธรรมพื้นเมืองอย่างไร

                ความสนใจในเรื่องขบวนการขัดเกลาทางสังคม (หรือสังคมประกฤต หรือสังคมกรณ์) เป็นหัวข้อหลักที่นักการศึกษาใช้เป็นความรู้ด้านพื้นฐานการศึกษาหรือสารัตถศึกษาสาขาสังคม (social foundation of education) โดยเน้นถึงกระบวนการเรียนรู้ของสมาชิกสังคมรุ่นเยาว์   ภายใต้กรอบวัฒนธรรมทางด้านครอบครัว เศรษฐกิจ การเมือง และสังคม อันเป็นการถ่ายทอดทางวัฒนธรรมเพื่อให้เยาวชนเหล่านั้นเรียนรู้กฎเกณฑ์ทางสังคมและเป็นสมาชิกที่ดีของสังคม นั่นหมายความว่า สถานศึกษาได้ใช้ประโยชน์จากกระบวนการขัดเกลาทางสังคมด้วยการสร้าง "ประสบการณ์" การเรียนรู้เพื่อบรรลุผลในการสร้างสมาชิกสังคมให้อยู่ในกรอบขนบธรรมเนียมประเพณีที่ดีงาม

                ในแง่ของวิธีวิทยาการวิจัยเชิงมานุษยวิทยานั้น นักการศึกษาบางกลุ่มได้พยายามนำหลักและจุดเด่นของวิธีวิทยานี้ไปใช้ในการวิเคราะห์และการประเมินผลการศึกษา โดยได้ตั้งชื่อว่า Ethnographic Approach ซึ่งจัดให้อยู่ในกลุ่ม Naturalistic Model หรือเรียกกันทั่วไปว่า การวิจัยเชิงคุณภาพ