ภาคผนวก วิธีวิทยาการวิจัยเชิงมานุษยวิทยา>> หน้า 8

               

 จุดเด่นของวิธีวิทยาเชิงมานุษยวิทยา

                การศึกษาสาขามานุษยวิทยาสังคม (Social Anthropology) เป็นการศึกษาเรื่องระบบหรือกลุ่มความสัมพันธ์ของคนในสังคม (a set of social relations)3 โดยมุ่งประเด็นศึกษาไปที่แบบแผนของความสัมพันธ์ของคนที่มีต่อกันและกันตามรูปแบบและรูปลักษณ์ของกลุ่มความสัมพันธ์ (หรือที่เรียกกันว่าสถาบันทางสังคม ซึ่งมีอยู่ 6 ประเภทดังที่กล่าวไปแล้วในหัวข้อก่อนหน้านี้) กลุ่มความสัมพันธ์นี้เกิดขึ้นจากการที่แต่ละคนแสดงพฤติกรรมตามสถานภาพที่เขาดำรงอยู่ในสังคม และแสดงบทบาทไปตามความคาดหวังของคนอื่นที่อยู่ในสังคม เช่น ผู้เป็นครูหรือมีสถานภาพเป็นครู ก็จะต้องแสดงบทบาทในการอบรมสั่งสอน มิใช่แสดงบทบาทเป็นนักเลงหัวไม้ไล่ทุบตีชาวบ้าน ดังนั้น บทบาทความเป็นครูจะเป็นพฤติกรรมที่ทุกคนในสังคมคาดหวังว่าครูต้องกระทำสิ่งนั้นสิ่งนี้เท่านั้น อนึ่ง ในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ คนแต่ละคนจะดำรงสถานภาพหลายตำแหน่งและจะแสดงบทบาทหลายบทบาทสอดคล้องกันไป ซึ่งจะเป็นตาข่ายของความสัมพันธ์กลายเป็นสถาบันและโครงสร้างทางสังคมขึ้น โครงสร้างของสังคมแต่ละสังคมจะมีรูปแบบและลักษณะเฉพาะของแต่ละสังคม

                การศึกษาสาขามานุษยวิทยาวัฒนธรรม (Cultural Anthropology) เน้นศึกษาลักษณะรวมของกิจกรรมของมนุษย์ทั้งหมด ประกอบด้วยความรู้ ความเชื่อ ศิลปะ จริยธรรม กฎหมาย ความรู้ความสามารถทุกสาขา และอุปนิสัยใจคอซึ่งสมาชิกในสังคมหนึ่งได้รับมาในฐานะที่เป็นสมาชิกของสังคม4 ดังนั้น วัฒนธรรมก็คือพฤติกรรมรวมทุกแง่ของคนในสังคมที่ได้รับมาจากการเรียนรู้ (complex whole or configuration of learned behavior) ซึ่งพฤติกรรมเหล่านี้เป็นสิ่งที่สร้างขึ้นโดยมนุษย์ มิใช่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ และสร้างขึ้นไว้เพื่อตอบสนองต่อการดำรงชีวิตร่วมกันในสังคม เป็นสิ่งที่คนส่วนใหญ่ในสังคมยอมรับนับถือและปฏิบัติตาม รวมทั้งมีการสะสมและถ่ายทอดวัฒนธรรมนั้น ๆ ต่อไปยังลูกหลาน

                ดังนั้น การที่จะวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของคนและศึกษาวัฒนธรรมได้เต็มรูป  จึงจำเป็นต้องจำกัดขนาดประชากรที่จะศึกษา คือเป็นสังคมขนาดเล็กราว 80-100 ครัวเรือน หรือประมาณ 100-600 คน จะทำให้ผู้วิจัยสามารถสังเกตพฤติกรรมได้อย่างทั่วถึง และที่สำคัญที่สุดในวิธีวิทยาสาขานี้