(4)
ไก่หรือหมู
เครื่องเซ่นบูชาผีของเย้ามีไก่และหมู
ฆ่าให้ตาย
ทำความสะอาดภายนอกภายในเรียบร้อยวางไว้บนโต๊ะพิธี
ไก่หรือหมูนี้เมื่อเสร็จพิธีแล้วจะนำมาปรุงเป็นอาหารรับประทานกัน
โดยทางความนิยมของเขาแล้วถ้าใช้ไก่
ผู้เคราะห์ร้ายหรือเจ้าของพิธีต้องเป็นผู้รับประทานไข่ไก่เสมอไป
หมอผีจะเป็นผู้รับประทานหัวไก่คนอื่นห้ามเด็ดขาด
นอกจากนี้
อุปกรณ์เครื่องเซ่นก็มีข้าวสารจำนวนหนึ่งห่อด้วยผ้าแดงหรือผ้าขาว
กระ บอกไม้ไผ่ตัดสั้น ๆ
บรรจุถ่านไฟที่กำลังติดไฟอยู่
สิ่งของเครื่องเซ่นทั้งหมดนี้ใส่จัดวางไว้บนโต๊ะ
หรือถ้าไม่มีโต๊ะก็วางบนใบกล้วยซึ่งปูบนดิน
อนึ่ง ยังมีข้าวสารอีกอย่างหนึ่งเพื่อต้องการให้ผีปู่ ย่า ตา
ยาย ที่หมอผีเชิญมาช่วยเรียกขวัญได้รับ
ส่วนอาหารเป็นเครื่องหมายให้นำเอาข้าวสารไปเพื่อหุงหาอาหารเอาเอง
ส่วนกระดาษเงินนั้นผีก็อาจใช้ซื้ออาหารเอาเองก็ได้
การเรียกขวัญมักกระทำกันไม่เลือกกาลเวลา
อาจเป็นเช้าตรู่
ตอนสายหรือตอนบ่าย เย็น
ค่ำ ก็ได้แล้วแต่สะดวก
บางรายตอนสาย ๆ
จับไก่ไม่ได้เพราะปล่อยออกจากเล้าไปหมดตั้งแต่ตอนเช้า
และโดยปกติไก่ของชาวเขามักหากินกันอยู่ในป่าชายหมู่บ้านยากแก่การตามจับ
กว่าจะหาไก่ได้ก็อาจเป็นตอนบ่ายหรือตอนเย็น
เมื่อได้เครื่องเซ่นบูชามาพร้อมแล้ว
หมอผีจะนั่งลงหน้าเครื่องบูชาเอาไม้คู่เคาะกันก่อน
2 ครั้ง แล้ววางลงหน้าเครื่องบูชาบนโต๊ะหรือกลางดิน
ก็เป็นอันว่าเริ่มพิธีเรียกขวัญ
ต่อจากนั้นไปหมอผีก็จะไล่คาถาเชิญผีครูของตนมาช่วยตนก่อน
โดยเชื้อเชิญให้มาบอกกล่าวถึงความประสงค์
ไปรินเหล้าลงในจอกแก้วทั่ว
ๆ กันทั้ง 6 ใบ
แล้วโยนไม้คู่
ไม้คู่นี้เขาทำเหมือนเขาควายผ่าซีก
มีด้านหงายด้านคว่ำ
เมื่อโยนไปแล้วและขึ้นตามกฎถึงจะแสดงว่าผีมาเข้าแล้ว
การโยนไม้คู่นี้เขาจะโยน 3
ครั้ง
และจะต้องให้ขึ้นตามกฎที่กล่าวมา
ถ้ายังไม่ขึ้นดังกฎที่กล่าวมาก็ต้องร่ายคาถาไปใหม่
รินเหล้าเติมอีกและโยนไม้คู่อีกจนกว่าไม้คู่จะขึ้นตามที่กำหนดไว้
ต่อจากนั้นก็กล่าวอัญเชิญผีปู่
ย่า ตา ยาย
ของผู้เคราะห์ร้ายให้มาช่วยกันเรียกขวัญกลับเข้าสู่ร่างกาย
จะรู้ว่าผีมาแล้วหรือยังก็ดูได้จากการโยนไม้คู่อีกตามเคย
เอาเป็นว่าผีทั้งสองประเภทมาพร้อมกันแล้ว
หมอผีก็จะร่ายคาถาอัญเชิญผีทั้งสองประเภทให้ช่วยกันเรียกขวัญให้กลับมาสู่ร่างกาย
ขวัญจะมาไม่มาก็รู้ได้จากการโยนไม้คู่อีกเช่นกัน
ถ้าไม้คู่บอกว่ามาแล้ว
หมอผีจะหันซ้ายหันขวามองหาขวัญตามพื้นดินเพราะถือว่าขวัญมาในรูปแมลง
บางที่จับได้แมลงหลายตัวแต่ไม่เอา
มดก็ไม่เอา
นิยมเอาแมลงชนิดหนึ่งตัวเล็กลีบ
ๆ ขายาว ๆ
เมื่อจับได้แล้วจะบี้ให้ตายแล้วางลงบนไม้คู่ข้างหนึ่งซึ่งหงายอยู่เอาไม้อีกซีกหนึ่งกดลงไปบนตัวแมลง
ปากก็ร่ายคาถามือก็หมุนไว้เป็นวงกลม
ๆ
เป็นการชุบชีวิตขวัญให้คืนร่างมาเป็นรูปคนจะได้กลับเข้าสู่ร่างคนได้
คาถาที่ร่ายทำนองการชุบชีวิตนี้ก็กล่าวถึงตั้งแต่ศีรษะลงไปจนถึงเท้า
จนในที่สุดขวัญก็เข้าสู่ร่างกายของผู้เคราะห์ร้าย
ซึ่งเราสามารถรู้ได้จากการโยนไม้คู่อีกตามเคย
ต่อจากนั้นหมอผีก็จะทำเป็นเอาขวัญห่อด้วยกระดาษเงินแล้วส่งให้ผู้เคราะห์ร้ายเก็บเอาไว้ให้ดีเพราะถือว่าเป็นขวัญ
นัยว่าให้เก็บไว้ใกล้ที่นอน
|