บทที่  10  การแลกเปลี่ยนและเงินตร   >> หน้า 8

 

                (3)          การแลกเปลี่ยนโดยที่ไม่ยอมให้สิ่งใดเป็นการตอบแทน (negative reciprocity) เป็นความพยายามที่จะได้สิ่งของผู้อื่นมาโดยไม่ให้สูญเสียสิ่งของของตนเลย รูปแบบที่ปรากฏ เช่น การขโมย กลโกง  และการพนัน ในกรณีนี้ลักษณะความสัมพันธ์ที่มีระหว่างกันมีน้อยที่สุดเพราะแต่ละฝ่ายต่างมุ่งหวังที่จะแสวงหาผลประโยชน์เพื่อตนเอง ดังนั้นจึงเกิดมีเล่ห์เหลี่ยมกลโกง ทรยศหักหลัง การลักขโมยและเกิดมีความรุนแรงระหว่างกันขึ้น

                ศาสตราจารย์ซาลินส์ได้เสนอรูปแบบของการแลกเปลี่ยนทั้ง 3 แบบนี้เพื่อใช้อธิบายกับระยะห่างกัน (social distance) ในด้านความสัมพันธ์เชิงสังคมไว้ดังนี้

ผู้ที่มีความสัมพันธ์ต่อกันตามสายเลือดมักจะไม่คิดถึงผลตอบแทนจากผู้ที่รับของไปจากตนเลย เช่น สามีให้สิ่งของแก่ภรรยา พ่อให้ลูก ปู่ให้หลาน จากนั้นเมื่อความสัมพันธ์ห่างออกไป รูปแบบของการให้และรับจะเป็นการแลกเปลี่ยนที่ต้องการผลตอบแทนที่เท่ากัน ยิ่งคนที่ไม่มีความสัมพันธ์กันหรือเป็นคนที่อยู่นอกเผ่าพันธุ์กันแล้วจะมีลักษณะที่เป็นการแลกเปลี่ยนที่มิยอมให้สิ่งใดตอบแทนเลย(6)