เชิงอรรถในบทที่ 1

          ¹สำนักงานเลขานุการคณะกรรมการปฏิบัติการจิตวิทยาแห่งชาติ "ชาวเขาเผ่าเย้า," อ้างในดำรงค์ ฐานดี, มานุษยวิทยาสังคมและวัฒนธรรม. (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2520), หน้า 201 - 202.

          ²กล่าวกันว่าอาณาบริเวณที่เรียกว่าสุวรรณภูมิหรือบนผืนแผ่นดินใหญ่ของเอเซียอาคเนย์มีชนเผ่าต่าง  ๆ อาศัยอยู่ราว 65 เผ่า โดยจำแนกออกเป็นเผ่า ๆ ตามภาษาตระกูลมอญ - เขมร

          ³ตำนาน คือเรื่องแสดงกิจการอันมีมานานแล้วแต่ปางหลัง หรือเรื่องราวนมนานที่เล่าสืบ ๆ กันมา สารคดี ได้แก่เรื่องที่เขียนขึ้นจากเค้าความจริง ไม่ใช่จากจินตนาการ พงศาวดารเป็นเรื่องราวของเหตุการณ์เกี่ยวกับประเทศหรือพระมหากษัตริย์ ผู้เป็นประมุขของประเทศนั้น นิทานท้องถิ่น ได้แก่เรื่องที่เล่าจากปากต่อปากของชาวบ้าน คติชาวบ้าน เป็นเรื่องราวของชาวบ้านที่เป็นของเก่าเล่าต่อปากและประพฤติสืบ ๆ กันมาหลายชั่วอายุคน ในรูปคติ ความเชื่อ ประเพณี นิยาย นิทาน เพลง ภาษิต ปริศนา บททาย ศิลปะ สถาปัตยกรรม ตลอดจนการละเล่นของเด็ก ดูใน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2525. (กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2530)

         ⁴อาณาจักรล้านนา ได้แก่บริเวณที่ใช้ภาษาคำเมือง (ไทยเหนือ) เป็นสื่อในการพูด และภาษาไทยยวนเป็นภาษาเขียน ปัจจุบันอยู่ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน เชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน ลำปาง แพร่ และน่าน

          ⁵ในยุคต้นของอาณาจักรล้านนา อยู่ในราวปี พ.ศ. 1204 (หรือตรงกับ ค.ศ. 716) ประกอบไปด้วยเมืองโยนกเชียงแสน เมืองฝาง (ไชยปราการ) เมืองหริภุญชัย (ลำพูน) และเมืองเชียงราย (มังราย) อารยธรรมของไทยในยุคนี้เกิดขึ้นในช่วงเวลาเดียวกับ เซนต์ ออกัสติน (คศ. 354 - 430) ในยุโรปและความรุ่งเรืองของอาณาจักรมายา (Maya A.D. 300 - 900) อาณาจักรโทลเทค (Toltec A.D.990 - 1160) และอาณาจักรแอ๊ซเทค (Aztec A.D. 1300 - 1519) ในแถบอเมริกากลางและอเมริกาใต้