บทที่4  ความรู้พื้นฐานของสิ่งมีชีวิตและกฎของเมนเดล  >> หน้า 4

 

การแบ่งแยกของเซลล์  (cell division) 

                การแยกเซลล์จำแนกได้ 2 ประเภท  คือการแยกเซลล์โซมาติก  และการแบ่งเซลล์ทางเพศ มีรายละเอียดดังต่อไปนี้

1.  การแบ่งเซลล์แบบไมโตซีส  (mitosis)

                กระบวนการแบ่งเซลล์โซมาติกเรียกว่า ไมโตซิส เป็นการแบ่งเซลล์ที่ไม่ค่อยสลับซับซ้อนนัก ในกระบวนการนี้มี 5 ขั้นตอน คือ interphase, prophase, metaphase, anaphase และ telophase นั่นหมายถึง โครโมโซมที่อยู่ในสภาวะพร้อมสมบูรณ์จะแยกตัวออกเป็น 2 ส่วน  จากนั้นก็ค่อย ๆ แยกเซลล์ออกเป็นสองเซลล์เป็นขั้น ๆ จนครบห้าขั้นดังที่กล่าวแล้ว ซึ่งจะทำให้เกิดเป็นเซลล์ใหม่ 2 เซลล์ที่มีลักษณะเหมือนกัน

                กระบวนการแบ่งเซลล์ประเภทนี้จะเกิดขึ้นกับโซมาติกเซลล์ทั้งหมด  ผลที่เกิดขึ้นก็คือ ก่อให้เกิดความเจริญเติบโตของร่างกาย และร่างกายจะสามารถธำรงอยู่ได้ต่อไป

2.  การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส  (meiosis) 

                การแบ่งเซลล์ที่ก่อให้เกิดการสร้างลูกหลาน  (reproduction) หรือที่เรียกว่าการสืบพันธุ์นั้นต้องผ่านกระบวนการพิเศษที่มีลักษณะเฉพาะ เราเรียกกระบวนการแบ่งเซลล์ประเภทนี้ว่า ไมโอซิส

                แบบแผนของการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสก็ดูเหมือนไม่มีความสลับซับซ้อนมากมายนัก กล่าวคือโครโมโซมของเซลล์ใหม่เป็นผลมาจากการแบ่งแยกโครโมโซมของเซลล์เดิมเช่นเดียวกับการแบ่งเซลล์แบบไมโตซิส แต่ที่มีความแตกต่างออกไปก็คือ เป็นการแบ่งเซลล์ที่มีชื่อว่า กาเมท (gamete) ซึ่งเป็นเซลล์ของไข่และของสเปอร์มที่มีความเจริญสมบูรณ์ที่มีโครโมโซมข้างละ 23 ตัว

                กระบวนการลดโครโมโซมจาก 46 ตัวให้เหลือ 23 ตัวนี้ เรียกว่า ไมโอซิสหรือการแบ่งที่ต้องลดจำนวนลงก่อน ดังนั้น จะเห็นได้ว่า ไมโอซิสเป็นการแบ่งเซลล์ 2 ขั้น คือ ในขั้นแรก เริ่มจากการมีโครโมโซม 46 ตัว โครโมโซมทั้งหมดจะทำการประกบกันเป็น 23 คู่  จากนั้นก็จะมีการทวีจำนวนเป็นสองเท่า ดังเช่นการแบ่งเซลล์แบบไมโตซิสที่เซลล์จะแยกตัวออกเป็นเซลล์ใหม่ 2 เซลล์ (ซึ่งถ้าหากเป็นการแบ่งแบบไมโตซิส  กระบวนการแบ่งก็จะสิ้นสุดลง)