บทที่14   ศิลปะและภาษา   >> หน้า 2


การศึกษาเกี่ยวกับศิลปะตามหลักมานุษยวิทยา

                หลายคนอาจจะสงสัยว่า ทำไมศิลปะจึงต้องเกี่ยวเนื่องกับวิชามานุษยวิทยาด้วย ทั้งนี้เพราะศิลปะมิได้เป็นวิทยาศาสตร์ ข้อความนี้อาจตอบได้ว่า วิชามานุษยวิทยาเป็นวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ทางวัฒนธรรม จึงไม่อาจละเลยศิลปะซึ่งเป็นกิจกรรมทางวัฒนธรรมสาขาหนึ่ง วิธีการทางมานุษยวิทยาอาจจะแตกต่างไปจากการวิเคราะห์วิจารณ์ทางด้านศิลปะของศิลปินทั่วไป พวกศิลปินและนักศิลปกรรมมักสนใจในผลงานของศิลปะแท้ ๆ ว่าผลิตหรือสร้างขึ้นมาอย่างไร แต่นักมานุษยวิทยาสนใจว่าหน้าที่ของศิลปะมีต่อการรวมกลุ่มของมนุษย์และเป็นส่วนหนึ่งของสังคมอย่างไร ทั้งนี้เพราะหน้าที่มีส่วนสัมพันธ์กับรูปแบบ ทำให้นักมานุษยวิทยาสามารถเข้าใจถึงผลิตผลทางศิลปะอย่างแท้จริง และอาจนำไปสู่การอธิบายถึงเหตุผลของการประดิษฐ์สิ่งนั้น นอกจากนี้ยังให้ความสนใจต่อบทบาทและสถานภาพของศิลปินประเภทต่าง ๆ ในสังคมด้วย(2)

                การวิจารณ์ทางด้านศิลปะของศิลปินให้ความสนใจทางด้านกระบวนการทางจิตวิทยาเกี่ยวกับการผลิตผลงานนั้นว่าเป็นส่วนสำคัญในการแสดงออกซึ่งความนึกคิดทางด้านอารมณ์และประสบการณ์ของผู้สร้างอย่างไร ตลอดจนวิวัฒนาการของศิลปะชนิดนั้น ๆ ที่มีต่อจริยศาสตร์และคุณภาพของงานว่าเท่าเทียมกับมาตรฐานหรือไม่ ดังนั้นจึงเป็นการยากที่จะศึกษาศิลปะด้วยวิธีการนี้ในการศึกษาเปรียบเทียบกับงานศิลปะของสังคมอื่นที่ผู้สร้างอาศัยอยู่ในสังคมต่างวัฒนธรรมกัน ดังนั้นนักมานุษยวิทยาชื่อ เอ็ดมันด์ ลีชแห่งมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ จึงกล่าวว่า เมื่อเรามองดูไม้แกะสลักของชาวนิกีนีหรือแอฟริกาตะวันตกหรือของพวกอินเดียนแดง เราจะต้องคิดเสมือนหนึ่งว่าสิ่งเหล่านี้เป็นผลงานเช่นเดียวกับของพวกยุโรป เราอาจจะชอบหรือไม่ชอบ แต่เนื้อแท้แล้วชาวพื้นเมืองพวกนี้ต่างก็พยายามจะ "แสดงออก" ด้วยแนวความคิดเช่นเดียวกับชาวยุโรป