บทที่11  ครอบครัวและเครือญาติ  >> หน้า 5


ประเด็นสำคัญในการศึกษาเรื่องครอบครัว

                แม้ว่าครอบครัวจะเป็นวัฒนธรรมสากล แต่ก็จะมีความแตกต่างบังเกิดขึ้นทั้งในรูปแบบโครงสร้างและความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิก ตลอดจนลักษณะโครงสร้างทางกายภาพของครัวเรือนและการถ่ายทอดทรัพย์สิน  ดังนั้น นักมานุษยวิทยาจึงต้องพยายามหาคำตอบจากคำถามดังต่อไปนี้ในขณะที่ออกไปศึกษาสังคม

                 (1) กระบวนการก่อตั้งครอบครัว การเกี้ยวพาราสีและการก่อตั้งครอบครัวเป็นอย่างไร

               (2) รูปแบบ รูปแบบการอยู่ร่วมกันทางครอบครัวเป็นอย่างไร ความสัมพันธ์ของการแต่งงานนั้นคู่สมรสมีผู้ชายกี่คน และหญิงกี่คน เช่น อาจเป็นรูปของครอบครัวผัวเดียวเมียเดียว หรือหลายผัวหลายเมีย

                (3) การเลือกคู่ครองเป็นแบบใด เช่น เลือกคู่สมรสจากคนในหมู่บ้านเดียวกันหรือจากคนนอกหมู่บ้าน ใครเป็นคนเลือกคู่สมรสให้ เช่น แบบคลุมถุงชน ใช้แม่สื่อ หรือเลือกด้วยตนเอง

                (4) แต่งงานแล้วไปอยู่กับใตร เช่น ย้ายไปอยู่กับครอบครัวหรือในหมู่บ้านของสามี หรือหมู่บ้านของภรรยา หรือแยกออกไปตั้งเป็นครอบครัวใหม่

                (5) การกระจายอำนาจในครอบครัว  เช่น ใครเป็นใหญ่ในบ้าน พ่อ  หรือแม่ หรือเป็นแบบประชาธิปไตย

                 (6) หน้าที่ของครอบครัว ครอบครัวทำหน้าที่อะไรบ้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับกระบวนการอบรมสั่งสอนลูกและการควบคุม (socialization and social control) ใครเป็นผู้ดูแลครอบครัวในขณะที่พ่อแม่ไปทำงาน บทบาทของผู้ดูแลมีผลต่อพฤติกรรมและค่านิยมในการดำเนินชีวิตอย่างไร รวมทั้งต่อการเปลี่ยนแปลงทางสังคม(3)

                (7) การแบ่งงานกันทำระหว่างสมาชิกในครัวเรือน และรายได้ - รายจ่าย ตลอดจนแบบแผนการจัดหาและแจกจ่ายทรัพยากร ตลอดจนการถ่ายทอดทรัพย์สินของครอบครัวไปให้แก่ลูกคนใด ในอัตราส่วนเท่าไร ฯลฯ

                 (8) โครงสร้างทางกายภาพของครัวเรือน เช่น ลักษณะของแบบบ้าน การแบ่งห้อง  ต่าง ๆ เป็นอย่างไร การใช้ประโยชน์จากใต้ถุนบ้านและลานบ้าน